U of jij: hoe spreek jij uw klanten aan?

2 juni 2023 • 3 minuten leestijd

U of jij, wat moet je gebruiken?

De keuze tussen vousvoyeren (u) en tutoyeren (je) was vroeger makkelijk. ‘U’ stond voor status, beleefdheid en respect. Met name status was een doorslaggevende factor. Je (groot)ouders, leraar of huisarts sprak je aan met u, je leeftijdsgenoten met je. Dit gaat echter al lang niet meer op. Tegenwoordig lijkt het verschil met name te zitten in een factor die ‘solidariteit’ wordt genoemd: wat is de afstand tussen twee mensen? Vreemden zeggen vaker u tegen elkaar, terwijl bekenden elkaar eerder tutoyeren.

Voorbeelden van bedrijven die tutoyeren

Ook bedrijven hebben moeite met het kiezen van de juiste aanspreekvorm. Regelmatig komt het voor dat bedrijven beide aanspreekvormen door elkaar gebruiken op bijvoorbeeld hun website, waardoor je op de ene pagina wordt aangesproken met ‘u’, en op de andere pagina met ‘je’. Toch gaan steeds meer bedrijven over op de je-vorm. Voorbeelden zijn IKEA en Coolblue. Toen Coolblue hierop werd aangesproken op Twitter, zeiden ze: ‘Tutoyeren is voor ons niet hetzelfde als onfatsoenlijk zijn. Twee van onze kernwaarden zijn: eigenzinnig en vrienden. Daarom kiezen wij ervoor om te tutoyeren.’ Een duidelijke keuze, die past bij de kernwaarden van het bedrijf.

Wetenschappelijk onderzoek naar tutoyeren

Ook wetenschappelijk is er veel onderzoek gedaan naar het gebruik van je en u, zo leerde ik als jonge student Communicatie. Tijdens één van mijn eerste vakken op de universiteit had ik les van Frank Jansen. Een vrolijke docent die met veel enthousiasme sprak over communicatie. Eén van de onderwerpen die we behandelden was het gebruik van je en u in teksten. De conclusie van zijn onderzoek staat mij nog goed bij. Frank deed samen met Franceina van Zalk onderzoek naar het aanspreken van jongeren met ‘je’ of ‘u’. Ze legden jongeren en ouderen drie versies voor van een online reisbrochure. Met als onderwerp: wandelen in Ierland. De teksten verschilden in hun aanspreekvorm: één tekst was in u-vorm, de tweede tekst in je-vorm en de laatste tekst in een derde persoon (hij/men).

De resultaten waren wat verrassend: ouderen hadden de voorkeur voor je-teksten, en jongeren voor u-teksten. De conclusie? Jongeren willen dus niet persé informeel aangesproken worden. De onderzoekers stellen deze conclusie echter wel ter discussie. Het kan namelijk zijn dat er een effect is van medium, wat betekent dat deze conclusie wél geldt voor webteksten, maar niet voor bijvoorbeeld personeelsadvertenties of folders. Daarnaast is het artikel al wat ouder, en met de technologische ontwikkelingen van nu moeten we deze conclusie dan ook niet voor 100 procent als waar aannemen.

Tsja, en wat moet je nu?

Eigenlijk is het antwoord vrij simpel: kies iets wat past bij jouw bedrijf en jouw klanten. Zelf kiezen wij ervoor om te tutoyeren. Dat past bij ons, wij willen graag een persoonlijke band opbouwen met onze klanten en lezers van onze website. Ondertussen kiezen we voor klanten in bijvoorbeeld het notariaat vaker voor de vorm ‘u’, omdat dat gevoelsmatig beter bij de uitstraling van een professioneel kantoor hoort.

Kom je er nou niet uit? Kijk dan eens even rond naar wat je concurrenten doen. Of vraag het gewoon eens aan je (potentiële) klant. Denk in ieder geval vanuit je doelgroep en schrijf zoals zij aangesproken willen worden. En het allerbelangrijkste: als je het maar consequent doet, net als de oma’s in deze heerlijke reclame van Douwe Egberts…