Ondernemen is maatschappelijk verantwoordelijk zijn

Waarom bestaat een bakker? Om lekker en gezond brood te bakken natuurlijk. Inkoppertje. Of niet? Wat vindt de bakker zelf? Misschien vindt hij het belangrijker dat het brood betaalbaar is, dan dat het gezond is. De motivatie van de bakker om brood te bakken heeft veel invloed op de kwaliteit van zijn brood en op de rest van zijn bedrijfsvoering.

Bedrijven kunnen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid niet langer negeren. Tegenwoordig is de verwachting: wie onderneemt is maatschappelijk verantwoordelijk. De twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Gelukkig blijkt dit een gouden combinatie te zijn.

Veel organisaties blijven hangen in een arme visie op maatschappelijke verantwoordelijkheid, waarbij de waarde van het werk een bijzaak is, in plaats van de hoofdzaak. Als een organisatie andere zaken belangrijker vindt dan een goed product of een goede dienst leveren, gaat de aandacht bij voorbaat al de verkeerde kant uit. Echte maatschappelijke verantwoordelijkheid zal bij dit soort bedrijven altijd naar de rand verschuiven, in plaats van dat het zich in de kern bevindt.

Wat is het allerbelangrijkste binnen je bedrijf?

Vraag jezelf af wat je het allerbelangrijkste vindt voor je bedrijf. Wat overtreft alle activiteiten binnen de dagelijkse gang van zaken? Voor de bakker zou dat bijvoorbeeld het welzijn van mensen moeten zijn. Het is dus belangrijk dat zijn brood voldoende voedingswaarde levert. Dat het brood betaalbaar en lekker moet zijn is daarbij vergeleken minder belangrijk. Niet onbelangrijk, zeker niet, maar deze zaken zijn niet leidend bij het maken van strategische keuzes.

Een bakker die het welzijn van mensen voorop stelt zal andere keuzes maken dan een bakker die alleen uit is op het maken van winst. Doordat veel ondernemers dit principe uit het oog verloren, werd de aandacht voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, of sociaal ondernemerschap, steeds groter. Maar maatschappelijke verantwoordelijkheid is geen sausje die je wel of niet toevoegt aan een gerecht, het maakt deel uit van het gerecht zelf.

Sociaal ondernemerschap is een pleonasme

Sociaal ondernemerschap was lange tijd een manier om te laten zien dat je als ondernemer aandacht besteedt aan sociale doelen. Maar eigenlijk is sociaal ondernemerschap een pleonasme: iemand die onderneemt streeft altijd sociale doelen na. Het is vrijwel onmogelijk om een onderneming als niet-sociaal aan te duiden. De vraag is: zijn de sociale doelen leidend bij het maken van keuzes?

Sommige ondernemers blijven zich nog richten op korte-termijn-winst vanuit een verouderde visie op waardecreatie. Daardoor blijven sociale doelen altijd aan de rand staan, in plaats van dat ze zich in de kern bevinden. Als dit het geval is worden ze makkelijk verdrongen door andere belangen. Beeld je onderneming eens in als een boom: zijn sociale doelen dan de takken of de stam? Takken kun je afzagen, de stam is van vitaal belang voor de boom.

Een gouden combinatie

Uit een groot onderzoek van Jim Collins blijkt dat bedrijven die zich richten op sociale doelen én winst maken het meest succesvol zijn. Succesvoller dan bedrijven die zich alleen maar richten op winst, of bedrijven die alleen maar sociale doelen nastreven. Beide aspecten integreren in de kern van je bedrijf blijkt een gouden combinatie te zijn.

Hij merkt daarbij wijs op dat winst voor een bedrijf is als bloed of water voor je lichaam: het is niet de zin van het leven, maar je hebt het wel nodig om te blijven leven. Laat het voortbestaan van je bedrijf altijd afhankelijk zijn van een sociaal doel. Bak brood voor het welzijn van mensen, schilder voor een verzorgde leefomgeving, verkoop desinfecterende zeep voor de volksgezondheid. Of in ons geval help ondernemers om hun bedrijf te ontwikkelen. Want wie onderneemt, is maatschappelijk verantwoordelijk.